Chuyện ông Chủ tịch UBND tỉnh mất chức và chuyện phí
(PL&XH) - Đem chuyện ông Chủ tịch UBND một tỉnh hơn chục năm trước bị mất chức, giờ chả ai còn nhớ "đặt" cùng chuyện các loại phí đang nóng sốt trong dư luận hiện nay có vẻ "khập khiễng". Nhưng biết đâu “bật” nhiều điều?
1 - Ngày ấy tôi đi dự lễ kỷ niệm 100 năm ngày thành lập một tỉnh miền núi, sẽ chả có gì đáng nói nếu tôi không đứng dưới trời mưa cùng người dân và được nghe những lời ca thán về ông Chủ tịch UBND tỉnh. Họ bảo ông này mới nhậm chức mà "hung hăng" lắm, cấp dưới sợ một phép. "Bằng chứng" mà người dân kêu là "nghe nói" nhiều công trình xây dựng của tỉnh được chỉ định thầu.
Chuyện dân kêu như vậy cũng chỉ như mưa đang trôi tuột trên tóc nếu như không nghe bài diễn văn của ông Chủ tịch UBND tỉnh có chi tiết, hôm nay tỉnh động thổ 100 công trình xây dựng để chào mừng 100 năm ngày thành lập tỉnh. Một tỉnh miền núi nghèo chỉ nhăm nhăm "hít thở" vốn Trung ương cấp, một ngày ra tay động thổ cả 100 công trình xây dựng.
Biết tôi là nhà báo, một người dân còn "bắt" lên xe máy rồi "thả" xuống mảnh đất nơi sẽ xây trụ sở UBND tỉnh và nói giọng bức xúc: Ngay cả cái nhà to vật vã thế này, ông ấy cũng có thèm đấu thầu đâu. Hỏi có gì chứng minh điều đó không, anh ta bảo: Tôi không có nhưng chắc chắn là vậy, nếu sai tôi chịu! Có lẽ tôi sẽ bỏ đi nếu không nhìn tấm biển tên Cty thi công trụ sở này, hóa ra là Cty của ông giám đốc tôi quen.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Nếu thu phí, Bộ trưởng có công bố kế hoạch “giải ngân”? Ảnh: TL
Nếu thu phí, Bộ trưởng có công bố kế hoạch “giải ngân”? Ảnh: TL
Bấm số của ông giám đốc và "phủ đầu" luôn: Tôi đang ở tỉnh Y đây, sao ông liều thế, công trình phải đấu thầu mà ông chả thèm đấu, trưng biển "xí phần" luôn, lại còn động thổ nữa. Ông giám đốc cười khì khì: Tôi xin được vốn thì tôi làm, đố "thằng" nào nhảy vào được. Tỉnh "quyết" cho tôi làm thì tôi làm, sai đâu tỉnh chịu.
Hóa ra việc dân kêu là có thật. Muốn gặp ông Chủ tịch tỉnh quá mà ngại vì nghe nói báo chí gặp ông khó lắm, hơn nữa hôm nay chắc ông phải tiếp bao nhiêu khách quan trọng, thời gian đâu tiếp mình. Đắn đo mãi tôi mới quyết định gọi ông. May quá, chả hiểu thế nào, ông lại đồng ý gặp.
Một cái bắt tay hờ hững và gương mặt lạnh lạnh, ông mời tôi ngồi. Có lẽ đang giờ nghỉ trưa nên không có nhân viên nào pha trà mời. Biết ông không có nhiều thời gian nên tôi nói ngay những điều dân kêu. Ông chậm rãi: Tỉnh mình nghèo, nếu cứ trông vào ngân sách rót cho hàng năm thì bao giờ làm được trụ sở, làm được con đường, cây cầu, do vậy mới phải "cậy nhờ" các doanh nghiệp tìm được vốn đem về cho tỉnh.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Khi nào có lộ trình thu phí xe ôtô vào thành phố giờ cao điểm? Ảnh: TL
Khi nào có lộ trình thu phí xe ôtô vào thành phố giờ cao điểm? Ảnh: TL
Nghe ông nói ai mà không "đồng cảm", tôi kể cho ông nghe câu chuyện về ông V cũng đã từng "xé rào" như ông, con đường quan lộ đang bị gặp nhiều trắc trở và bảo ông: Nhiều doanh nghiệp nói đôi khi đấu thầu chỉ là hình thức, nhưng đó là qui định do vậy không nên bỏ qua. Con người lúc khỏe thì bất chấp "thời tiết", chỉ khi ốm đau mới thấy coi thường ông giời là dại. Ông cười bảo tôi: Chú yên tâm, anh làm cho dân thì ngại gì.
Bẵng đi hơn 2 năm, tôi được tin Thanh tra có kết luận về những sai phạm của ông rất trầm trọng, không khéo thì mất ghế. Chả hiểu sao, đang đêm hôm tôi sấp ngửa nhảy tàu đến thăm ông. Lại một cuộc gặp gỡ sau giờ việc. Tôi hỏi: Anh còn nhớ em không? Ông bảo: Nhớ. Tôi hỏi tiếp: Anh có nhớ những gì mấy năm về trước em nói với anh không? Ông rành rọt: Rất nhớ, không quên câu nào.
Tôi ngồi lặng lẽ nhìn ông, chén trà nguột ngắt cũng chả thèm nhấp môi, ông cũng không nói gì, mắt lơ đãng nhìn ra ngoài cửa sổ đang mưa xối xả. Tôi ngập ngừng: Chuyện của anh rồi sẽ thế nào? Ông nén tiếng thở dài: Nay mai trên quyết thế nào thì chịu vậy chứ biết làm sao.
Chia tay ông, tôi lang thang khắp thị xã, lê la quán nước vỉa hè để nghe dân tình "bình luận" về ông. Nhiều người nói ông sẽ bị mất chức và khẳng định mất chức là đúng. Cũng có những người cảm thông, họ bảo chả biết ông sai thế nào, chỉ biết từ ngày ông làm Chủ tịch UBND tỉnh bao nhiêu công trình xây dựng đã được mọc lên, đường đẹp dân đi sướng chân và họ tiếc nuối nếu ông có "mệnh hệ" gì.
Tôi về Hà Nội, 2 ngày sau được tin ông mất chức. Mấy năm sau tôi được ông Chủ tịch UBND tỉnh đương nhiệm mời đến chơi, ông Chủ tịch tỉnh mới "khoe" đang triển khai làm một con đường mấy chục km mà "không mất đồng nào". Để chứng minh, ông gọi anh chuyên viên "tháp tùng" đến công trường.
Làm đường kiểu gì thế này, toàn là người dân, máy móc chả có là bao, anh chuyên viên giải thích: Cho nổ mìn phá đá, máy cào ra để người dùng cuốc, xẻng san lấp. Hỏi mấy người đang làm: Mỗi ngày được bao nhiêu tiền? Nhận lại câu trả lời: Mình làm đường để mình đi, cán bộ cho ăn thôi. Hỏi mấy ông giám đốc, được biết mỗi doanh nghiệp nhận vài km, tỉnh chỉ phải trả tiền xăng dầu, khấu hao máy móc. Thời buổi kinh tế thị trường mà làm đường kiểu "thời thanh niên xung phong" thế này sao? Lạ! Ông Chủ tịch tỉnh giải thích đây là con đường huy động sức dân, ai có tiền góp tiền, không có tiền thì góp sức, doanh nghiệp góp máy móc. Chúng tôi thành công là do khâu vận động tuyên truyền để người dân hiểu những ai đang được đi trên con đường do nhà nước đầu tư, nên có "trách nhiệm" với đồng bào vùng sâu, vùng xa chưa được hưởng ưu đãi đó. Chúng tôi không "ép" ai, tuyên truyền một thời gian dài, nghe ý kiến phản hồi và khi thấy dân tình đồng lòng mới quyết định làm.
Hai ông Chủ tịch tỉnh 2 cách làm, ông Chủ tịch tỉnh cũ "dụ" doanh nghiệp ngoài tỉnh kiếm vốn về "đổ" vào các công trình cho tỉnh, đổi lại ông cho "cơ chế". Ông Chủ tịch tỉnh mới rút tiền từ ví và mồ hôi của dân, việc tưởng khó như hái sao trên trời, vậy mà lại làm được vì dân đồng thuận. Một ông về vườn, một ông thong dong đi trên con đường to đẹp.
2- Mấy tháng gần đây dân tình từ trong nhà, ra đường, đến công sở, đâu đâu cũng bàn luận đến nhức tai chuyện tiền, chuyện phí. Xét về mặt thu hút sự quan tâm của dư luận, trong các vị Bộ trưởng đương nhiệm, Bộ trưởng Đinh La Thăng là "vô đối". Cũng đúng thôi vì các loại phí mà Bộ GTVT đang trình Chính phủ "đánh" vào túi, vào cuộc sống người dân, không kêu mới là chuyện lạ.
Đã có người chả ngần ngại mà nói thẳng thời buổi kinh tế khó khăn, dân tình vất vả lại toàn đề cập đến chuyện thu. Chuyện phí này có phải bây giờ mới nghĩ ra đâu, sao các vị tiền nhiệm không làm mà Bộ trưởng lại "xuống tay" ghê thế? Lại có người "bênh" rằng, Bộ trưởng làm vậy là đúng, nếu không có bước "đột phá" mạnh mẽ vào hạ tầng thì biết khi nào các thành phố lớn hết tắc đường.
Một sự thật mà Bộ trưởng chả cần che giấu, đó là thu phí để lấy tiền đầu tư hạ tầng. Trong khi vốn ngân sách Nhà nước có hạn thì "huy động sức dân" cũng nên làm, nhưng huy động thế nào để dân vui vẻ "móc ví" mới là điều đáng bàn. Có vẻ Bộ trưởng đang "ôm" hết những khó khăn về mình?
Cứ cho là các loại phí này được thông qua và người dân nộp, cứ cho là lời "tâm sự" của Bộ trưởng: "Tôi làm vì dân vì nước" rút từ gan ruột thì có lẽ người dân vẫn còn nhiều hoài nghi về khoản tiền túi mình bỏ ra sẽ được chi cho các công trình thế nào. Và họ có quyền nghi ngờ điều đó vì Bộ trưởng chưa công bố được lộ trình của những đồng tiền này.
Sẽ là vô lý khi dân Hà Giang đóng phí để đem về giúp Hà Nội xây hạ tầng chống tắc đường. Sao Bộ trưởng không dám khẳng định phí nơi nào thu được sẽ dùng để đầu tư hạ tầng nơi đó và doanh nghiệp nơi đó được thi công các công trình từ nguồn phí này? Rồi "nhờ" Chủ tịch UBND các tỉnh chỉ đạo tuyên truyền, vận động nhân dân. Nói và làm được điều đó, Bộ trưởng sẽ được các Chủ tịch tỉnh "chia lửa", các doanh nghiệp nơi đó ủng hộ và người dân cũng thấy tiền mình bỏ ra để làm cho mình, chắc họ sẽ bớt kêu hơn. Điều quan trọng là có nguồn tiền này, sẽ "cắt" bớt được vốn đầu tư hàng năm cho các tỉnh, rồi lấy tiền đó "đập" vào các công trình đang đói vốn. Đằng này, Bộ GTVT chỉ ngồi tính sẽ thu dự kiến mỗi năm được gần 20.000 tỷ đồng, con số ấy các tỉnh, các doanh nghiệp xây dựng thòm thèm lắm. Khi không công khai, lấy gì để đảm bảo không có chuyện các tỉnh, các doanh nghiệp lũ lượt kéo nhau đi xin nguồn tiền này?
Tôi hoàn toàn ủng hộ Bộ trưởng Thăng nếu Bộ trưởng công bố được lộ trình thu phí, lộ trình "giải ngân" hợp lý. Nhưng liệu Bộ trưởng có công bố không?
Hùng Sơn plxh
